Gemert-Bakel

Het Gemertse kasteel is nog steeds eigendom van de Congregatie van de Heilige Geest. Dat wisten we al en dat is deze maand nog eens door de Congregatie aan B&W bevestigd. Al die krantenberichten over “de nieuwe eigenaar” Erfgoed Gemert NV ten spijt. We zijn als Gemertenaren opnieuw een beetje voor de gek gehouden.

Het kasteel blijkt maar moeilijk verkoopbaar. Al bijna zeven jaar lang. De oorzaak lijkt vooral de vraagprijs van de verkoper en het winststreven van de kandidaat-kopers. Geld en hebzucht spelen een te belangrijke rol in de toekomstplannen voor het kasteel. En fracties uit de raad lijken dit winststreven te willen belonen. Komende donderdag 6 februari vergadert de raad opnieuw over dit onderwerp. Nota bene aan de hand van een document en initiatief van de kandidaat-koper en naar aanleiding van een motie van het CDA. Het is onverstandig om als gemeente een intentieverklaring met de marktpartijen te gaan tekenen, voordat er een totaalplan door Erfgoed is gepresenteerd; de bal ligt in belang van Gemert nog steeds bij de Congregatie en Erfgoed Gemert NV.

Partijen die een kasteel in eigendom kunnen hebben of kunnen kopen zijn allesbehalve zielig. Of het nou een Congregatie is of niet. Al bijna zeven jaar vraagt de eigenaar de hoofdprijs voor gebouwen en landerijen. Die zijn erkend als rijksmonument en officiële buitenplaats. Beleggingsmaatschappij Vesteda zou in 2007 15 tot 20 miljoen euro in het eeuwenoude complex investeren. En wie is daarna nog meer bijna of volgens de media helemaal eigenaar geweest van het kasteel? De Jaarbeurs? Een coöperatief centrum? De Alliance Capital Group? De gemeente? De speciaal voor dit doel opgerichte Erfgoed van Gemert NV? Tot nu toe is het allemaal niet gelukt en inmiddels zitten we al jarenlang in een algemene (vastgoed)crisis.

7 miljoen is te weinig

Dan zou je verwachten dat de vraagprijs voor het kasteel gaat dalen. Ook al omdat de dagelijkse lasten drukken op de begroting van de eigenaar. Maar dat blijkt zeven jaar niet het geval. De Congregatie vond het bod van de gemeente van 7 miljoen euro in december 2010 te min. Erfgoed van Gemert zou nu ruim 8,6 miljoen euro voor het kasteel willen en kunnen neertellen. Vreemd dat iemand dat hoge bedrag biedt, terwijl het kasteel al jaren onverkoopbaar blijkt.

Het kasteel is privé, dus het is aan verkoper en koper om er voor te vragen en te geven wat men wil. Maar de hoofdprijs vragen en een deel van de rekening doorschuiven naar de Gemertse bevolking is een ander verhaal. Hoe duurder de aankoop, des te meer er gebouwd en ontwikkeld zal moeten worden in en bij het kasteel. Bijvoorbeeld in de ommuurde tuin. En dat is dan voor de nieuwe eigenaar blijvend financieel interessant.

Dat het de Congregatie vooral om de poen gaat, blijkt uit het afwijzen van de 7 miljoen van de gemeente in 2010. Die mentaliteit van koper en verkoper blijkt ook uit de voordelen die men wil halen uit de maatschappij. Denk aan het onderhouden van de tuin en toezicht door vrijwilligers. En het vermeerderen van de waarde van het kasteel door een zwaar gesubsidieerde restauratie van 3,5 miljoen euro. Een groot deel van dat bedrag zou subsidie zijn van onder andere de provincie en een Rijksdienst. Publiek geld dus. Als tegenprestatie gooit de Congregatie (niet Erfgoed) de poort voor de Gemertse bevolking op slot.

Onder druk

Dit lijkt ook een middel om de Gemertse politiek onder druk te zetten. Om te buigen in de richting van koper-verkoper. Hetzelfde geldt voor de factor tijd. Nog steeds is er geen totaalplan van de kandidaat-koper. Terwijl men toch een voormalige ambtenaar van Gemert-Bakel heeft ingehuurd, die vooral voor Verkampen heeft gewerkt; die weet hoe de hazen in Gemert lopen. De gemeenteraad toont in juni 2013 zijn goede wil en geeft de “nieuwe eigenaar” van het kasteel duidelijkheid met verstandige kaders.

Bijvoorbeeld dat de landerijen rondom het kasteel groen moeten blijven. Ook de ommuurde tuin zou bij voorkeur niet bebouwd worden. Verschil van inzicht was er of de ommuurde tuin een parkeerplaats zou mogen worden. Veel duidelijkheid dus voor de koper-verkoper.

Het college van B&W stelt zich dan verstandig op, waarschijnlijk lessen trekkend uit de ervaringen van het vorige college met Verkampen en Van Maasakkers. Dat besteedde 850.000 publieke euro’s aan het kasteel, maar bleef met lege handen achter. Terecht wil het huidige college de bal bij koper-verkoper laten liggen.

Gedwongen

Door een initiatief van het CDA en de kandidaat-koper wordt het college nu volgende week gedwongen tot het aangaan van een intentieovereenkomst. CDA-man Verkampen zei in juni vorig jaar nog dat hij snel een oplossing wilde voor het kasteel. Niet slim. Daarmee speelde hij de verkopers in de kaart, want de druk op de politiek werd daarmee verhoogd. Terwijl dat nergens voor nodig was; met Nazareth heeft de gemeente (en dan als eigenaar) ook meer dan tien haar “de tijd” gehad. Niettemin nam de raad in november een door de Dorpspartij veranderde CDA-motie aan. Die sprak uit dat B&W een intentieverklaring moeten aangaan met Erfgoed/Congregatie “nadat de kaders in januari 2014 opnieuw door de raad zijn vastgesteld.”

Erfgoed Gemert NV lobbyde in die tijd bij de fracties om te kijken of er nog meer “in het vat” zat dan in juni 2013 door de raad was bepaald. Vooral CDA en Dorpspartij lijken gevoelig voor druk van die kant. Nu is het dan zover. De kaders voor de toekomst van het kasteel kunnen opnieuw bepaald, al is het begin februari geworden. Die kaders zijn notabene door de koper zelf op papier gezet en liggen nu als beslispunt voor bij de raad. Het college was zo verstandig om er niet al te veel van te vinden.

Wat heeft de Congregatie met het lobbywerk van Erfgoed binnengehaald? Misschien dat er meer auto’s binnen de grachten geparkeerd mogen gaan worden. En dat er meer verkeersdrukte bij het kasteel komt. Maar vooral dat bebouwing van de ommuurde tuin misschien toegestaan wordt door CDA en Dorpspartij, samen nu een raadsmeerderheid. In juni 2013 vond het CDA bouwen binnen de ommuurde tuin “essentieel” als het voor het totaalplan nodig zou zijn. De Dorpspartij bouwde toen “bij voorkeur niet” in de ommuurde tuin. Ook hier een “kleine ontsnappingsmogelijkheid” als het voor het totaalplan nodig zou zijn.

Dit zijn natuurlijk interessante formuleringen voor een partij die geld wil maken uit de ommuurde tuin. 1 miljoen kan de tuin opbrengen, wordt gezegd. Wordt het kasteelgebied er beter/mooier van? Waarschijnlijk niet. In het stuk dat Erfgoed Gemert heeft gemaakt en nu “aan de raad” is, concludeert de belegger dat de raad bebouwing van de ommuurde tuin bespreekbaar vindt als het gebruik functioneel past bij het kasteel. Dat zou een verschuiving van het standpunt van de Dorpspartij inhouden, in vergelijking met juni 2013. Daarvoor vonden sommigen bouwen alleen acceptabel ter huisvesting van de paters.

Het kasteel toen de poort nog open stond en Gemertenaren nog dagelijks welkom waren bij het eigen-dom van de Congre-gatie. 

Kasteel verbonden met Gemert

De kiezers kunnen zich daarover uitspreken in maart. De SP Gemert-Bakel vindt dat de volksvertegenwoordigers niet het belang van het grote geld voorop moeten zetten. Laat koper en verkoper met een plan komen, laat je niet onder tijdsdruk zetten. Wachten doet de prijs zakken. Eeuwenlang kon het kasteel met deze meters toe, waarom nu niet meer? En laat zo veel mogelijk maatschappelijke functies onderdak vinden in het kasteel, zodat het echt bij de Gemertse samenleving hoort. Een kasteel als geldmachine is ongewenst en voegt het verkeerde toe aan de samenleving Gemert. Slechts enkelen worden er beter van. 

SP Gemert-Bakel.